Maaike de Langen werkt als hoofd onderzoek voor de Task Force on Justice, bij het NYU-Center on International Cooperation, een denktenk voor de Verenigde Naties en de internationale gemeenschap in New York. Vanuit New York houdt ze ons op de hoogte van wat er zich in het epicentrum van de VN afspeelt op het gebied van de SDGs en met name SDG 16. Deze maand een verslag van de bijeenkomst Justice 2030, waar gesproken werd over het belang van toegang tot het recht voor ontwikkeling.

Ieder jaar, tegen eind september, vindt in New York de opening plaats van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. In de stad was dat ook dit jaar weer goed te merken. De gebruikelijke verkeerschaos werd vergezeld door scherpschutters op daken, helikopters in de lucht en politieboten op de East River. Het gebied rond de VN was vrijwel onbereikbaar.

Net buiten dit gebied, veelal in grote hotels, vonden gelijktijdig een groot aantal side-events plaats, georganiseerd door lidstaten, VN-organisaties en ngo’s; dit jaar maar liefst 336. Voor mij was het hoogtepunt de bijeenkomst Justice 2030: Time for Action.

Justice 2030: Time for Action

Op een van de eerste avonden van de AVVN brachten drie organisaties die zich inzetten voor rechtvaardige samenlevingen (SDG16): de Open Society Foundations, the Elders en de Pathfinders for Peaceful, Just and Inclusive Societies (van NYU-CIC, waar ik tegenwoordig werk), een indrukwekkende reeks sprekers op het podium.

George Soros, oprichter van de Open Society Foundations, gaf tijdens deze bijeenkomst aan dat het tijd is voor actie – time for action: In 2015 is ‘toegang tot het recht voor iedereen’ opgenomen als onderdeel van de SDG Agenda tot aan 2030. Er is nu werk aan de winkel om dat te realiseren. Destijds is afgesproken dat wereldleiders elke vier jaar de voortgang op de Agenda 2030 bespreken in een speciale High-level Political Forum. Volgend jaar is het al zo ver. Wat is er bereikt en is ‘justice for all’ -rechtvaardige samenlevingen voor iedereen- dichterbij gekomen? Kortom, wat zullen de regeringsleiders in september 2019 te zeggen hebben, vroeg George Soros zich af.

President Julius Maada Bio

President Julius Maada Bio, van Sierra Leone, gaf alvast een antwoord voor zijn land. Sierra Leone heeft vele jaren burgeroorlog achter de rug en werd vervolgens geteisterd door de ebola-epidemie. Ontwikkeling van het land in een nieuwe richting is de hoogste prioriteit, zo zei president Bio. “Mijn regering gelooft dat toegang tot het recht centraal is voor onze ontwikkeling als natie.”

En dat gaat niet alleen de juridische sector aan, zo vervolgde hij. Toegang tot het recht is van belang voor toegang tot onderwijs, voor het aantrekken van investeringen, voor het oplossen van lokale conflicten, voor het verminderen van ongelijkheid, en voor het ter verantwoording roepen van politici en het verminderen van corruptie.

Kristalina Georgieva, CEO van de Wereldbank, bracht ook een breed perspectief op het belang van ‘justice’, rechtvaardigheid voor ontwikkeling. “Voor ontwikkeling is geld nodig en mensen natuurlijk, die eraan werken, maar we hebben vooral rechten nodig: recht op werk, recht op vrijheid, recht op onderwijs en gezondheidszorg. Dat geeft ons ruimte om onze volle mogelijkheden te benutten.”

Het panel bracht perspectieven vanuit de hele wereld naar voren, waaronder uit Nederland, verwoord door Reina Buijs, Directeur-Generaal Internationale Samenwerking. Zij vroeg aandacht voor het feit dat de SDG’s people-centered zijn, het gaat om het perspectief van gewone mensen. Het realiseren van toegang tot het recht moet zich dus richten op de vragen die mensen hebben, de problemen die zij tegenkomen.

Tot slot was het woord aan Mary Robinson, voormalig president van Ierland en Hoge Commissaris voor de Mensenrechten. Er wordt al jaren gesproken over het belang van recht voor ontwikkeling, zei zij. Tien jaar geleden kwam het rapport uit van de Commission on Legal Empowerment of the Poor (meer daarover in mijn engelstalige blog). Maar, zo hield zij de aanwezigen voor: “sindsdien is er te weinig voortgang geboekt”.

Mary Robinson

Van SDG16 naar SDG16+

De sprekers van deze avond sterkten mij in de overtuiging dat het nù tijd is om in actie te komen om dit te veranderen. Het erkennen en beschermen van mensen hun rechten is een voorwaarde voor het realiseren van alle andere SDGs. Dat wordt steeds breder erkend. Met SDG16 is duidelijk wat ons te doen staat voor een vreedzame, rechtvaardige en inclusieve samenleving.

Steeds meer mensen, organisaties en lidstaten omarmen bovendien de brede visie op SDG16, aangeduid met SDG16+. Dat houdt in dat we de doelen, targets en indicatoren niet individueel moeten benaderen, maar naar de bedoeling van de Agenda 2030 in zijn geheel kijken. Niet een technische benadering op deelaspecten, maar een bredere visie die mensen verbindt en inspireert.

Een belangrijk jaar voor de boeg

Deze avond was het startschot voor een belangrijk jaar voor SDG16+ en voor rechtvaardige samenlevingen als onderdeel van Agenda 2030. De komende twaalf maanden zijn cruciaal omdat SDG16 zowel in juli als in september op de HLPF aan de orde komt:

• In juli 2019 vindt de jaarlijkse HLPF plaats, waar speciale aandacht is voor een deel van de SDGs. Voor de eerste maal staat SDG16 op die jaarlijkse review agenda.
• In september 2019 vindt bovendien de vierjaarlijkse HLPF plaats. Deze is dan op het hoogste niveau; van regeringsleiders en staatshoofden. Tijdens die HLPF wordt de voortgang op alle SDGs, oftewel de gehele 2030 Agenda besproken.

Dat biedt een unieke kans om te laten zien wat er al bereikt is, en vooral: wat ons te doen staat in de resterende elf jaar tot 2030. In veel landen zit het politieke tij niet mee. Er is nog veel te doen voor SDG16+ en voor ‘Justice for All’.

Time for Action!

Mary Robinson deed ter afsluiting van de avond dan ook een stevig appel op de aanwezigen om zich te blijven inzetten voor toegang tot het recht: “It’s clear that something is changing. We’re beginning to realize that this is the vital, vital goal and that access to justice is fundamental to all other rights. So, let’s work together and be innovative together and fight together for access to justice for all.”