Er is al jaren veel te doen over de wereldwijde vermindering van insecten en bijen. In Nederland is het aantal insecten afgenomen met 75 procent in 30 jaar tijd. Gelukkig is er goed nieuws: Zuid-Holland heeft de achteruitgang weten te stoppen! De provincie geeft bijen letterlijk (weer) de ruimte.
Wereldwijd vindt er een achteruitgang van de hoeveelheden bijen plaats, maar vooral in Europa en Noord-Amerika. Er zijn verschillende oorzaken die samen voor deze achteruitgang zorgen: intensivering van de landbouw, klimaatverandering, vermesting en het gebruik van insectenverdelgers. Deze blog focust zich op de eerste oorzaak. Schaalvergrotingen in de landbouw en het ruilen van percelen heeft er namelijk voor gezorgd dat grote stukken weide of landbouwgrond nu van één eigenaar zijn. Handig voor de boer, deze heeft meer vierkante meters om landbouw te bedrijven. Voor de bij is het minder leuk: de losse stroken waar vroeger bloemen groeiden, zijn weggehaald. Aan de overgebleven stukken eentonig grasland heeft een bij weinig.
Belangrijke bijen
Wat is de waarde van de bij voor de mens? Als je de economische waarde zou schatten, loopt het al in de honderden miljarden. Een aantal jaar geleden werd de waarde van bestuiving geschat op 265 miljard dollar (ruim 230 miljard euro). Ook als je kijkt naar de tijd en energie die bijen zich inspannen om honing te produceren: voor een pot honing moet een bij wel 1,5 keer de wereld rond vliegen. Zonder bestuiving zou veel van ons voedsel daarnaast niet meer kunnen groeien. Een derde van het voedsel dat je eet zou zonder bijen niet hebben bestaan. Als het niet goed gaat met de bijen, gaat het niet goed met het ecosysteem en dat heeft ook effect op ons.
Groene Cirkels Bijenlandschap
Drie jaar geleden lanceerde provincie Zuid-Holland de Groene Cirkels Bijenlandschap. Er is inmiddels een toename van het aantal bijensoorten gemeten van 34 procent. Terreinbeheerders, gemeentes, de provincie, vrijwilligers, boeren, kennisinstituten en bedrijven hebben samengewerkt om ruimte voor de bij te maken in een gebied met intensieve landbouw en toenemende verstedelijking. Zij hebben in de uniforme graslanden en landbouwgebieden weer bloemrijke stroken aangelegd, bedrijventerreinen vergroend en ook in stedelijk gebied is weer ruimte voor groen. De resultaten van dit project zijn dus zeer positief. Deze zouden als voorbeeld kunnen dienen voor andere landbouw en verstedelijkte gebieden in Europa en Noord-Amerika, waar de bij nu te weinig ruimte heeft.
Een andere positieve ontwikkeling: in 2019 gaat de Provincie Zuid-Holland ook van start met ecologisch bermbeheer. Hierbij wordt de berm niet meer gezien als stuk gras dat zo kort mogelijk gemaaid moet worden, maar als bloeiende biodiverse strook voor insecten. Deze ecologische bermen worden minder gemaaid en worden ingezaaid met een gebiedseigen zadenmengsel om een bloemrijke berm te laten bloeien.
Opnieuw en slim inrichten
Wanneer biodiversiteit in de knel komt door druk op de ruimte, is het zaak om de ruimte opnieuw en slimmer in te richten. Als je alle bermen langs provinciale wegen ecologisch beheert bijvoorbeeld, maak je in totaal een enorm oppervlakte bij-vriendelijk. In 2019 wordt dit in één provincie toegepast, misschien over tien jaar wel in het hele land.
Uitproberen
Van dit soort experimenten kunnen landen leren om beperkte ruimte optimaal te gebruiken. Zo kunnen we elkaar in de toekomst blijven inspireren, ook als wereldwijd steden blijven groeien. Denk bijvoorbeeld aan de flat in Milaan die functioneert als verticaal bos, met op iedere verdieping bomen en struiken. Utrecht heeft de primeur in Nederland. Als er in stedelijk gebieden weinig ruimte is voor groen: waarom gaan we dan niet de lucht in? Als we doorgaan met experimenteren en inspireren, maken we er vast een BIJzonder 2019 van.
Foto: pollydot @ Pixabay.
